De Toekomst van Vriendschap
In de toekomst zullen meer mensen AI-software gebruiken als gesprekspartner en uiteindelijk vrienden worden met een digitale ‘persoonlijkheid’. Commerciële bedrijven ontwikkelen al jaren apps die speciaal hiervoor zijn ontworpen: om eenzame mensen te betrekken en hen gehecht te laten raken aan hun digitale vriend. Met de opkomst van grote taalmodellen worden deze apps steeds beter. En omdat ze beter worden, gebruiken steeds meer mensen ze.
Er zijn talloze voorbeelden van dit soort software, variërend van vriendelijk en luchtig tot seksueel suggestief. Vanuit commercieel oogpunt is virtuele vriendschap natuurlijk zeer interessant. Gebruikers raken gehecht aan hun digitale vriend en blijven daardoor langer in de app. Zo kun je op de website Character.ai je eigen AI-chatbot maken. Mensen brengen daar gemiddeld twee uur per dag door, met sessies van gemiddeld 25 minuten. Het bekende investeringsbedrijf Andreessen Horowitz heeft al geïnvesteerd. (Tip: volg het geld).
De verdienmodellen voor deze groep gebruikers zijn bijna eindeloos.
Vriendschap
Sommige gebruikers voelen echt een vriendschapsband met hun AI-vriend. Toen het bedrijf Replika in 2020 hun AI-vriendschapssoftware aanpaste, waardoor sommige virtuele vrienden een andere persoonlijkheid kregen, leidde dat tot een stortvloed aan klachten van gebruikers.
Eenzaamheid is een pandemie
De voedingsbodem voor het succes van dit soort AI-vriendschapsapps is duidelijk. We hebben minder echte, diepe vriendschappen en wereldwijd voelen steeds meer mensen zich eenzaam. Het is dan ook waarschijnlijk dat een deel van de samenleving zich tot virtuele AI-vriendschappen zal wenden. Een AI-vriendschap is gemakkelijk en praktisch: je downloadt een app, vertelt veel over jezelf, je kunt het gesprek starten en stoppen wanneer je wilt, en je hebt nooit last van gedoe of gezeur. Een gesprek met iemand die altijd beschikbaar, vriendelijk en geïnteresseerd lijkt, is oppervlakkig, maar ideaal.
Maar is dit een goede ontwikkeling? Ik weet het niet. In een ideaal scenario lossen we eenzaamheid op door contact te zoeken met elkaar en elkaar te bezoeken. Maar blijkbaar gebeurt dat niet genoeg, en ik zie geen verandering in deze trend. Het lijkt erop dat we als mensen steeds minder gericht zijn op echt diepgaand contact met anderen.
((Ik heb zoveel vragen… hoe beïnvloedt het onze sociale vaardigheden als we steeds vaker met software praten? Software die altijd vriendelijk is, geïnteresseerd en conflicten vermijdt?))
AI-gesprekken in therapie
Aan de andere kant kan ik me voorstellen dat mensen eerder persoonlijke, schaamtevolle zaken aan software vertellen dan aan een ander mens, omdat de drempel lager ligt. Dit kan een voordeel zijn in een laagdrempelige vorm van online therapie, waarin je vertrouwelijke zaken aan een AI-chatbot vertelt die je niet snel met vrienden zou delen. En op een bepaalde manier is dit een voordeel, omdat de geestelijke gezondheidszorg, althans in Nederland, overbelast is.
Dit is mijn oproep tot actie!
Maar eerlijk gezegd vind ik AI-vriendschap een achteruitgang van onze menselijke cohesie. We verplaatsen onze menselijke verbondenheid naar de digitale wereld, en daardoor neemt het ‘krachtveld van menselijke verbinding’ (bij gebrek aan een beter woord) af. We hebben de vorige golf al gezien met de opkomst van sociale media. Psychologen wijzen zelfs op sociale media als een belangrijke oorzaak van het afnemen van het aantal vrienden en toenemende gevoelens van eenzaamheid.
… Digitaal contact kan waardevol zijn voor sommigen, maar het is zo belangrijk dat we blijven voelen dat we deel uitmaken van een groter geheel. Van de mensheid. Van de aarde. Dat we geliefd zijn door anderen en dat we zelf in staat zijn om anderen van vlees en bloed lief te hebben. Wanneer we verbonden zijn met anderen, verbetert de kwaliteit van ons leven.
Dus, voor de feestdagen: stuur een WhatsApp-bericht naar die vriend die je al lang niet hebt gesproken, of bel ze. Vraag hoe het met hen gaat. Luister. Stuur een leuke foto, een spraakbericht of een grappige video naar al je vrienden en familie. Bezoek elkaar, spreek af! Geef een hand of een knuffel! Maak verbinding.
(Artikel vertaald uit het Engels: Origineel)
