De kracht van digitale technologie in China
Gast: Ed Sander
Ed Sander is mede-oprichter van ChinaTalk, een organisatie gespecialiseerd in kennisoverdracht over China en met name over e-commerce, cultuurverschillen en digitale innovatie in China. Hij verzorgt lezingen, gastcolleges en trainingen over digitalisering, de verschillen tussen Nederland en China op dat gebied, new retail, mobile payment, e-commerce, social media, de kansen in China en wat we kunnen leren van grote bedrijven zoals Alibaba, Tencent en apps als WeChat. Zijn website Chinatalk.nl staat dan ook vol met dit soort onderwerpen. Ed organiseert regelmatig studiereizen naar China voor organisaties.
Ed, beschrijf eens waar wij elkaar van kennen.
Ons contact is begonnen in 2015. Jij nodigde mij uit voor je evenement SMC050 over digitale innovatie in China. Ik heb toen gesproken over WeChat. Twee jaar later ben ik nog eens geweest om te vertellen over nieuwe retail in China. Wij kwamen toen samen op het idee om naar China te reizen zodat ik jou van alles kon vertellen over cultuur en tech in China. Iets meer dan een jaar geleden zijn we samen tien dagen door China gereisd om de digitale wereld te verkennen en te praten over de cultuur.
Westerse media zijn vaak kritisch over China terwijl andere China deskundigen bijzonder optimistisch zijn. De Panda hugger / Dragon Slayer spagaat, beschrijf eens je ambivalentie?
Ik positioneer mijzelf tussen deze twee kampen. Ik ben heel erg optimistisch en positief verrast over de grote digitale innovatie die in het algemeen uit China komt. In combinatie met een hele interessante cultuur spreekt dat mij zeer aan. Tegelijkertijd ben ik natuurlijk ook niet blind voor de schending van mensenrechten. Ik zie ook wel dat een aantal zaken echt anders geregeld kunnen worden. Maar mijn oproep is dus ook om dit alles zo genuanceerd mogelijk te zien. China is niet één groot iets, het bestaat uit heel veel verschillende onderdelen. Ik sta in het midden.
Hoe kijk je naar het coronavirus in China door de lens van technologie?
Je ziet door de opkomst van het coronavirus dat heel veel digitale middelen worden toegepast. Om het virus te bestrijden, maar ook als hulpmiddel. Het werken en leren op afstand, online gamen, consumeren van video streaming neemt natuurlijk erg toe. Ook is er een enorme groei in het online bestellen van boodschappen terwijl maaltijdbezorging tegelijkertijd afneemt; mensen zijn bang dat bezorgers of restaurantmedewerkers besmet zijn met het virus.
Beschrijf eens de opkomst van China van de afgelopen jaren.
In de jaren 70 was China nog echt een landbouweconomie. Daar is dus zeker wel iets in veranderd. De poort ging veel meer open voorde rest van de wereld en door de wereldhandel is de economie van China enorm gegroeid. Het werd de fabriek van de wereld. Voor veel Chinezen is daardoor de welvaart toegenomen. Dat is een positieve ontwikkeling. De afgelopen jaren zie je dat het politieke klimaat strenger is geworden maar dat er tegelijkertijd nog enorm veel verandert.
Qua technologie groeien ze enorm snel, denk aan 5G en kunstmatige intelligentie. Maar deze snelle vernieuwingen spelen zich over het algemeen af in de grote steden. Er is nog een groot deel van de bevolking dat niet eens beschikt over internet en waar er nog niet heel veel veranderd is in vergelijking met een paar decennia geleden. Er is dus een enorm contrast tussen de meer ontwikkelde gebieden en de gebieden die in het nog moeten hebben van de landbouw economie.
Waar wil China naartoe en wat is de rol van technologie daarin?
China wil belangrijker worden op het wereldtoneel en de plaats die het tot de 19e eeuw had terugwinnen. De plannen van de overheid laten dat heel duidelijk zien. Technologie geeft een voorsprong, efficiëncy en zorgt voor dominantie op het wereldtoneel. China wil een dominante speler worden op het wereld toneel. En China is dus geen democratie, met al zijn nadelen, maar een voordeel daarvan is dat China een rechte koers kan zetten op innovatie, vernieuwing. De koers gaat recht vooruit. En dat zie je.
Wat is er waar van het 5G /Huawei/ USA verhaal?
In China is Huawei een trofee: een bedrijf met een enorme snelle groei op het wereldtoneel als het gaat om 5G. China wil vanzelfsprekend uitbreiden met 5G, maar Amerika voelt zich bedreigd. Amerika heeft haar bondgenoten opgeroepen om niet met China en Huawei in zee te gaan. Ze zeggen dat de Chinese overheid via Huawei gaat spioneren en in geval van oorlog of conflict misschien de digitale 5G infrastructuur gaat platleggen. Daar zijn ze bang voor. En ook weer niet echt. Het is ook PR van Amerika.
Je moet ook niet vergeten: Amerika voelt zich bedreigd en wil de wereldmacht eigenlijk niet delen. Het is dus niet alleen wat China daarin verkeerd zou kunnen doen, maar ook absoluut de angst van Amerika om overvleugeld te worden. Om China zo’n belangrijke rol te laten vervullen in de wereldwijde digitale infrastructuur.
Ik denk dat er nu een hele goede oplossing is gevonden: de meest gevoelige 5G onderdelen gaan een aantal Europese landen zelf doen en zaken aan de rand, die niet zo gevoelig zijn, mogen door Huawei en China gedaan worden.
Zou je het social credit system aan ons kunnen uitleggen?
Er zijn veel beelden over het sociale kredietsysteem in China. Dat je een driecijferige code zou krijgen die vervolgens je hele leven bepaalt. Dat is niet zo. De overheid heeft wel een systeem waarbij ze mensen beperken in hun vrijheid wanneer ze bijvoorbeeld de boete, opgelegd door de rechter, niet betalen. De gedachtegang is dan: als je geen geld wilt vrijmaken om de boete van de rechter te betalen, dan krijg je ook niet de luxe om een vijfsterren hotelkamer te boeken of om te reizen met de hogesnelheidslijn. Dat systeem wordt dus meer ingezet voor het afdwingen van bestaande wetten.
Aan de andere kant heb je het systeem van Alibaba rondom kredietverstrekking en klantentrouw op hun platformen. Dat is wel een code die je financiële draagkracht (volgens Alibaba) aangeeft. Maar dat staat helemaal los van het systeem van de overheid. Er zijn natuurlijk morele vraagtekens bij te plaatsen, maar je moet ook niet vergeten dat heel veel controlemechanismen die wij in Nederland hebben om kwaadwillende en criminelen buiten de deur te houden in China nog niet bestaan. Veel Chinezen zijn dan ook blij met dit soort maatregelen omdat het een oplossing kan zijn voor algeheel onderling wantrouwen in de Chinese samenleving.
Wat weten mensen niet over China maar zouden ze wel moeten weten?
Ik wil vooral oproepen om naar China te kijken met nuance. Om je te verdiepen in de cultuur. Om niet je westerse bril te laten domineren in je blik naar wat er in China gebeurt. Heel veel zaken zijn wezenlijk anders dan bij ons. Dat moet je je realiseren voordat je ergens een mening over vormt. Probeer de standpunten vanuit een andere cultuur eens te begrijpen, zonder ze over te moeten nemen. Het is goed om kritisch te zijn, zeker op het gebied van mensenrechten. Maar realiseer je dat China veel meer aspecten heeft dan de overheid en mensenrechten. Onze mening over mensenrechten zou niet per definitie een aversie tegen alles wat Chinees is moeten betekenen. Er is ook veel inspiratie te halen.
Gaat China in 2030 de grootste speler worden op het wereldtoneel?
Dat is een lastige vraag: je ziet wel dat ze machtiger worden, assertiever. En je ziet ook dat ze harder gaan werken als er meer tegenwerking krijgen van bijvoorbeeld Amerika. Er is dan nog meer de overtuiging: wij gaan dit doen, wij willen weer een wereldmacht worden. Inmiddels heeft China zelfbewustzijn en economische slagkracht genoeg om westerse bedrijven te beïnvloeden in hun communicatie strategie. China en met name de Chinese overheid zal steeds meer respect voor haar zienswijze afdwingen op het wereldtoneel. Maar laten we in 2030 nog een aflevering opnemen om te kijken waar we dan staan!
Luister op Spotify Luister op Apple Podcast
Wil je mij helpen en deze podcast met Ed Sander te delen op sociale media? Dat zou ik erg waarderen. Abonneer je gelijk op deze podcast voor je wekelijkse portie tech-diepgang. En laat alsjeblieft ook een 5 ster review achter op je favoriete podcastkanaal; dat helpt echt om de podcast verder te verspreiden.
Wil je reageren op de show? Heb je ideeën over een onderwerp of iets opgemerkt wat beter kan? Dat kan via Twitter @LTTFNL.
Dank! Met hartelijke groet, Jarno Duursma
