Hoe word je een inspirerende spreker?
Een inspirerende spreker boeken of een inspirerende presentatie geven; daar komt heel wat bij kijken. Ik werk bijna tien jaar als professioneel spreker. Daarnaast heb ik zeven jaar evenementen georganiseerd over digitalisering en tientallen sprekers zelf geboekt. Hierdoor weet ik veel van zowel de vraag- als de verwachtingskant.
Zo makkelijk als het lijkt – je gaat op een podium staan en vertelt een verhaal – zo moeilijk is het soms in de werkelijkheid. Want een inspirerende (keynote-) spreker word je niet zomaar. Dat kost tijd, energie en toewijding. Op het podium, maar ook daarbuiten. Als organisator én spreker heb ik veel tips en adviezen voor beide kanten van het verhaal.
- Waar moet je op letten als je een inspirerende spreker gaat boeken?
- Wat is de kracht van een inspirerende spreker?
- Welke onderdelen zitten in een inspirerende presentatie?
- Hoe bereid je je voor als spreker?
- Hoe neem je mensen mee in je verhaal?
- Wat zijn veelvoorkomende valkuilen?
Ik heb de afgelopen jaren veel inzichten opgedaan. Deze heb ik samengebracht tot: 3 kenmerken van een inspirerende spreker.
3 kenmerken van een inspirerende spreker
1 – De kern
Het begint met je hart. Met je enthousiasme over het onderwerp waar jij in gelooft. Wat is het onderwerp waar jij meer verstand van hebt dan anderen? Waar vertel je het liefst over op verjaardagen, in de kroeg en op kantoor? Dit is het uitgangspunt. Alles wat daarna komt is aan te leren.
Mensen in de zaal hebben allerlei antennes. Je publiek voelt wanneer het uit je hart komt als jij op het podium staat. Het maakt je authentiek. Het maakt je geloofwaardig. Ze voelen wanneer je gewoon kennis staat over te dragen óf wanneer je niet echt verstand van zaken hebt. Ik heb jarenlang evenementen georganiseerd over digitalisering. Het was altijd voelbaar in de zaal wanneer een spreker buiten zijn of haar deskundigheid sprak. Achteraf was dat ook altijd de feedback van bezoekers.
2 – Talent om te spreken
Weet jij mensen altijd te intrigeren als je iets vertelt op een verjaardag? Heb je van nature flink wat humor? Dat is prachtig; deze vaardigheid leidt er namelijk al snel toe dat je een verhaal goed kunt vertellen. Lukt het je niet altijd om iemands aandacht vast te houden? Geen nood, want talent kun je voor een groot gedeelte ontwikkelen door oefening.
Dat laatste klinkt makkelijk. Zeker wanneer je weinig natuurlijk talent hebt om te spreken voor een groep. Maar heel veel van de vaardigheden die je nodig hebt om een inspirerende spreker te worden zijn aan te leren. Het is een kwestie van oefenen, veel doen en goed voorbereiden.
3 – Do’s en don’ts
Soms kun je het beste iets uitleggen door te vertellen wat je als spreker niet moet doen.
Commerciële intenties
Te vaak heb ik presentaties gezien van sprekers met een redelijke inhoud, maar helaas ook met een te sterke intentie om hun commerciële product of dienst aan de man te brengen. Dat geeft vrijwel altijd ruis. Mensen in de zaal voelen die commerciële intenties en vragen zicht af: is het verhaal wat ik hoor wel objectief? Mensen voelen namelijk wanneer je niet authentiek bent of wanneer je gewoon hun aandacht wilt pakken om je product te pitchen. Als inspirerende spreker moet je vooral iets willen geven. Niet nemen.
Gekunstelde sympathie
Het is jarenlang een trend geweest van ieder jong, hip internetbedrijf om te vertellen over de betere wereld die ze willen creëren. Vaak genoeg waren dat loze beloftes; een lekkere saus om te verbloemen dat winstmaximalisatie de échte doelstelling was.
Geveinsde emoties
Persoonlijk ben ik zelf wat allergisch voor sprekers die op oneigenlijke wijze hun emoties gebruiken als instrument om mensen mee te nemen in hun verhaal. Die op een makkelijke manier, door emoties of kwetsbaarheid te veinzen, impact proberen te maken. Dat is wat mij betreft niet de goede manier om connectie te maken met de zaal.
Groot ego
Wat ook af en toe op het podium gebeurt; een spreker wiens ego het verhaal ver overstijgt. De spreker die zichzelf belangrijker vindt dan het verhaal. Met een lange beschrijving van zijn eigen curriculum vitae en klantenportefeuille, met natuurlijk veel ‘name dropping’.
Voor de goede spreker is de opgeschroefde aankondiging door de dagvoorzitter of het applaus na zijn lezing van ondergeschikt belang. Daar gaat het hem of haar niet om. Een goede spreker heeft primair de oprechte wens om kennis te delen.
Praktische tips voor een inspirerende spreker
Tot slot enkele praktische tips die iedere spreker kan gebruiken:
Begrijp precies wat de opdrachtgever wil. Waar moeten de mensen mee de zaal uitlopen?
Weet welke doelgroep er in de zaal zit. Wat zijn hun vragen, problemen en welke kennis bezitten zij al? Past dat bij jou als spreker?
Zorg dat je materiaal in orde is: laptop, klikker, kabels et cetera. Neem altijd een reserve-exemplaar van iedere adapter mee.
Wees op tijd. Check de route ver van tevoren. Niks is vervelender dan met stress nét op tijd een zaal inlopen of met stress in de file staan. Dat kost je een gedeelte van lading van je innerlijke batterij. Het voordeel van op tijd zijn is ook dat je even met de opdrachtgever, technicus, koffiedame contact kunt maken. Even handen schudden. Even een praatje. Je krijgt dan tevens een goed gevoel van de atmosfeer in de zaal en soms hele leuke, waardevolle informatie waar je op het podium gebruik van kunt maken.
Maak je presentatie visueel aantrekkelijk. Neem een abonnement op een professionele fotowebsite voor de meest interessante foto’s. Dat voegt echt iets toe aan je verhaal.
Vermijd zoveel mogelijk tekst in je presentatie. En wanneer je een video gebruikt, zorg dat deze van goede kwaliteit is én al als download in de presentatie zit. Voor je presentatie wil je absoluut niet afhankelijk zijn van de internetverbinding op de locatie.
Probeer niet te werken met spiekbriefjes. Probeer al helemaal te voorkomen dat je je presentatie gaat voorlezen van die briefjes. Vertrouw op jezelf. Doe je voorbereiding goed. Laat je slides als herinnering dienen voor je verhaal, niet meer dan dat. Zorg dat je je verhaal je eigen maakt.
Mocht je toch een spiekbriefje willen gebruiken: schrijf dan in grote letters de kernwoorden op die je af en toe kunt raadplegen. Ook dan is er niet veel aan de hand en je onzekerheid kan gewoon zelfs sympathiek overkomen.
Maak een spiekbriefje overbodig met een goede structuur in je verhaal. Een kapstok, een routekaart of hoe je het ook maar wilt noemen. A, B, C, D, E, F… Een goede spreker kent de route van het eigen verhaal. Neemt het publiek mee in een voor hun onbekende stad waar de spreker overigens zelf de plattegrond kent als zijn of haar broekzak.
Kijk of je origineel kunt zijn. In Nederland zijn er duizenden sprekers. Zeker op een dag waar je als laatste moet afsluiten, nadat het publiek reeds 15 sprekers heeft aangehoord, kan het een uitdaging zijn om de aandacht te pakken. Af en toe experimenteer ik eens wat, bijvoorbeeld door mijn presentatie verrassend te beginnen of een fysiek object mee te nemen. Kijk ter inspiratie eens naar dit voorbeeld. De lezing lijkt te gaan over roken, maar gaat dan de andere kant op (met dank aan @MarkV).
Kijk naar je kleding. Of niet. Of wel. Ik bedoel: een spreker staat op het podium. En vangt op deze wijze dus de aandacht uit de zaal. Zorg dan ook dat je zelf aandacht besteedt aan je kleding. Overigens hoef je helemaal niet op-en-top gekleed te zijn. Maar zorg dat je kleding niet te veel afleidt van je verhaal. Zorg dat het lekker en comfortabel zit. Zorg dat het representatief is: daarmee toon je respect naar de opdrachtgever en de mensen in de zaal. Het belangrijkste is echter: voel je op je gemak. Ik voel mij bijvoorbeeld zelden comfortabel bij het dragen van een jasje. In het verleden liet ik mijn jasje ook vaak per ongeluk liggen in de auto of zelfs op de evenementenlocatie zelf. Ik draag dus nog zelden een jasje.
Blijf overigens bij jezelf, als het om kleding gaat. Voor sommige sprekers is het juist heel erg belangrijk dat ze 100% als zichzelf op het podium staan. In hun kleurrijke overhemd, geverfde haren, gescheurde spijkerbroek, met veel make-up et cetera. Omdat dat onderstreept wie zij zijn en het voegt iets toe aan het verhaal. Dan is dat zo. Het is uiteindelijk ook een kwestie van persoonlijke smaak. Ik vind het fijn dat ik een onderscheid heb tussen vrijetijdskleding en kleding dat ik voor mijn werk draag, maar dat zal per persoon verschillen.
Tot slot: Doe vooral je ding. Ben je iemand die af en toe even naar zijn laptop moet lopen om iets te lezen? Prima. Ben je iemand die onbewust veel loopt? Prima. Ben je iemand die soms wat langer de tijd neemt om na te denken? Prima. Ben je iemand die het heerlijk vind om in zijn winterlaarzen op het podium te staan? Prima. Ben je iemand die zelf heel erg hard moet lachen om zijn eigen grappen? Prima.
Conclusie
Het vak van spreker is geweldig. Je hebt de kracht mensen te inspireren, te motiveren en in beweging te krijgen. Je krijgt het kostbaarste wat je van een onbekende kunt krijgen: hun tijd en aandacht. Als je daar zorgvuldig mee omgaat en verhalen vertelt die dicht bij je drijfveer, overtuiging, mening, beleving en ervaring liggen, dan ben je er al bijna.
Als je geluk hebt, heb je talent om het te doen en groei je als vanzelf. Net zoals mensen die talent hebben in voetbal, natuurkunde of Javascript. Als je van nature niet zo’n goede spreker bent, is er ook niet veel aan de hand. Je kunt jezelf immers vrijwel alles aanleren. Vind je het leuk om te doen? Maak je meters. Kijk of je op zoveel mogelijk podia uitgenodigd kan worden. Desnoods voor een appel en een ei. Want ieder uur dat je op het podium staat zul je groeien. En dan ligt het mooiste vak van de wereld voor het oprapen. Have fun!
Adviezen voor sprekers en organisatoren
Ben je op zoek naar een spreker voor een event? Lees hier waar je op moet letten bij het boeken van een spreker. Veel informatie vind je ook in de artikelen: 7 kenmerken van een goede spreker en Wat maakt een goede spreker?
Heb je vragen over de kosten van een spreker? Bekijk dan alle ins en outs in het blog: Wat kost een spreker?
